Nai tääl

Känken än sin wüf Helga sätjen tuhüs ma en fain kop tee. Di oun wus önj, än et spraagelt sü meeklik. ”Heest dü ai nuch en påår iisenkuken? Önj e spiskåmer heew ik e trumel sänj. Deer froi ik me ål dåt hiilj iir aw”, sää Känken. ”Dü koost jü iinjsen eefterkiike. Ik koon me åltens sü swåår deeraw besane, wat ik inkååft heew“, sää Helga än smeeld.

„Än marsipaan? Heest deeram toocht?“ frååged Känken. ”Jå, ik heew åles apschraawen. Wäät dü eeling nuch en teepuns heewe?” frååged Helga. Känken striket ham döör e bjard. „Hmm… en latjen wurmen koon‘r wälj aw sate“, sää‘r än smeeled briidj.

Aw iinj tooch rumpeld deer wat aw‘t looft… „Helga, gung duch iinjsen huuch än kiik, wat dåt wus!“ sää Känken. “As felicht Rudi dåt räntiir aw e tååge lönjid?” wunerd ham Helga. Et wörd ål junk büte. Känken tiinjd ham sin püp önj.

Känken häi e rou wach. Boowen aw e tååge rumpeld et åltens duler, än Helga kiiked Känken gåns trung önj.

„Seed me iinjsen, Känken, heest du ai uk foon jü ferswünen kåt hiird? Sün suurt iinj ma en wit uur?“ frååged Helga ma krüs hood. „Huum heed de deerfoon ferteeld?” frååged Känken. ”Hmm, ik liiw et wus di deer naischärie pük Nickels. Di ma da grute uure”, sää Helga.

Aw iinjtooch güng e döör ääm, än Pük Nickels stöö önj e rüm. Uk wan hi mån bloot ai foole mör as en grut hönjful wus, sü wus hi ham fåli was, dåt hi as en bjarnsbjarn foon Naske Pök aw uugenhuuchte ma Känken snååked. Nickels kiiket ai jüst luklik üt sin uugene än sää: „Känken, we schan snååke!“

„Ho ho, wat as lüüs man latj Nickels?” frååged Känken. “Et gungt am jü latj suurt kåt, ma dåt wit uur. Dåt, wat ferswünen as. Ik heew en hiinj gewääten“, ståmerd di naischärie latje Nickels, steechd sin hood for än draid da uugne huuch tu e looft, weer dåt spektookel ai maner wårde wälj. „Wat wäät dü me ferteele, liiwe Nickels?“, frååged Känken.

„Also ähm… dåt wus sü – ik heew deer aw‘t looft sü en üülj bök fünen, än, ähm, der stöön troolesprööke bane“, ståmerd Nickels. „Troolesprööke…“, sää Känken betånklik, „seed bloots“. „Dü bast je seelew schälj, wan dü sün böök deer iinfåch ambai lade leedst“, nuschelt Nickels än seed da ärme ouerkrüs. „Ik hääw et deer ai iinjfåch ambai lade leed, et as ai min bök“, sää Känken än et schüütj ham as en loit döört hood, huum sin bök et weese muurst.

„As jü uk eenerlai“, sää Nickels „Ik heew deer luut üt leesen, än jüst dan köm deer en latj kåt forbai…“. „Än wat as dan schait?“ frååged Känken än tüch bai sin püp, wilt Helga åltens nerwööser wård. „Jååå“, ståmerd Nickels, än wooged et ai, Känken önjtukiiken. „Dåt kåt heet ham nü sün lait feranert.“ „Nouer! Lätj de ai åles ainkelt üt a noos pööle!“ Känken fün dåt nü ai mör wörklik lusti, ouers nailik wörd hi duch. Känken sää nerwöös: „Wat håt, jü kåt heet ham en lait feranert?” „Jü as en lait gruter wörden“, sää di latje Nickels benaud. „En lait gruter? Sün påår milimeter unti möör sün påår zoll?” frååged Känken. Di tee gulpet ouer e kånte foont kop, sü dul bääwert sin hönj. Boowen aw´t looft wörd et spektookel åltens duler, as wan en kü gliks e treep dil kaame wörd.

”Jü kåt wörd åltens gruter, deeram wörd ik trung än heew gau e dör tu e looft oufslin, ouers dåt bök heew ik heer uner min hul”, sää latj Nickels. ”Nä, än nü kamst dü heer önjkrim än ik schal de üt e knip heelpe“, kiiwed Känken än Helga kiiked benaud eefter boowen, weer dåt kaläis åltens duler wörd.

”Jå, liiwe Känken, ik bad de, koost dü me ai heelpe?” Di latje Nickels fångd önj tu schraien. „Hm, heelpt jü ninte. Foon åliine liist jü ha was ai önj luft ap“, toocht Känken grutem.

Sani än ma foole möjde stöö Känken ap foon san stölj än kiiked tu e döör, wat tu e looft-treep fjart. Di teepuns wus ål sani kölj wörden. Da tuure lüpen Nickels ouert oonlas. As ja e treep ap lüpen, såchen ja e kåt, nü sü grut as en Rottweiler, wat ja üt e junke önjkiiked än önjfnised. Känken schrakd tubääg. „Wat as dåt dan?“ „Ik sää duch dåt jü gruter wörden as!“ sää Nickels.

„Wan we nü åles oudere uk gruter troole, fålt dåt ma e kåt gorai mör ap!“, sloid Nickels ma grute, glanerne uugne for, „dåt wus en spoos!“ „Goorai sün hiinjen toochte, Nickels“, sää Känken, „dau me iinjsen dåt bök!“ „Ääh… kjarls… miine jam ai, dåt jam bai di foorslik hu kääre ouersiie? Ik miinj je mån bloots…“ ståmerd Helga. „Nü dou me dåt bök!“ sää Känken.

„Oh, nån duch! Wan dåt mån gödj gungt!“ Helga bääwerd sügor en latjking, as jü dåt sää. „Sü, latje Nickels, wiist dü nuch wat dü lääsen heest?“ frååged Känken. „Jå, natörlik“ swåård Nickels, „Dåt güng sü: min letj kaat, ik wiitj wat, dü skal waaks – gans griisegrat!“

„Nåååån“, biiljked Helga, ouers deer wus et ål tulees: Ma en grut puuuufff wåksed e kåt nuch gruter, bit je sü grut as en kulew wus. „Fordoori uk duch, dåt wårt me nü ouers åltu bröked!“ scheeld Känken.

 

Räigle:

1. Arken mätj bloots ån seeting schriwe, än täiwed dan bit huum ouderes ån seeting schraawen heet.
2. Wan tou manschne tu seelwi tid wat schraawen heewe, jült di seeting, wat as jarstes schraawen wörden as. Et wus nat, wan di oudere san seeting dan wider löscht, sü dåt huum ai döörenouder kamt.
3. Önj e floose mätj huum bloots wat tut tääl schriwe. Wan jam frååge unti önjmårkinge heewe, koone jam me hål priwoot schriwe.
4. En arken koon önj san dialekt schriwe, sülung et frasch as. Aw e ruchtschriwing wårt ai åchted.
5. Lees jam dåt wat awfoorie schraawen wörden as nau döör, iir jam wat schriwe.

Dåt gånse as en fersäk, we heewe süwat nuch uler awfoorie mååget. Deeram koon et weese, dåt unerwäis nuch hu räigle deertu kaame.

 

 

 

 

 

Üülj tääl

As di pustluuper san woin ääm mååged, kiiked ham en bröket kåt önj.

„Wat wal jü kåt foon me? Dåt as nü jo ål dåt treed tooch, dåt jü me her aplört“, toocht hi. „Weer ik ha önjsnååke än frååge schal, weeram jü, unti felicht hi, heer ambailasted?“ Ouers jüst sü snublik as jü apdöket, wus jü uk wi am e huk nait, jüst as wans huum tu wat hanefääre wöl.

„Ouers kiik, jü as ai åliine. Wat heewe da gånse kåte bloots twasche da bräiwe tu säken? Täiw, deer deele, deer laid wat gåns ferstoopt, as dåt rüüdj? Wus dideere amsliik mååling ål twasche da bräiwe?“ toocht di pustluuper bai ham seelew.

Di pustluuper as en mansche, weer ferlädj aw as. Sü wus tumanst dåt bil, wat hi foon ham seelew häi än hi uk hål eefter büten wised. Ouers önj e leesd tid twiweld hi mör än mör önj san ferstånd – deer schaiden spoosie kääre trinam ham. Weer dåt wat ma san druum tu douen häi, wat hi leest nåcht driimd häi? Hi häi bile sänj foon iirtids, as hi nuch bjarn wus, foon mansche, wat ål lung stöörwen wjarn unti wat hi tumanst ål for lung tid ai mör sänj än drååwet häi.

Än nü sädj deer en bröket kåt än gloit ham ma grute uugne önj, uugne wat ham sörie måågeden, ouerdåt ja huum likne, wat ham önj e druum uk ål önjkiiked häin. Huum wus dåt nuch? Nu feel et ham in, Elvira! Än jüst hare noome stöö uk aw e rüdje amsliik. Wat häi dåt åles tu bedjüsen? Elvira. Sin hart begand tu kloopen… ”Min Elvira”. Elvira, wat ham sü foole bedjüsed häi, än weer hi sü lung ninte möör foon hiird häi. Elvira stöö boowen as oufsiinjer, di bräif wus stempelt önj Amerika, ouers bai huum schölj hi dideere bräif önj e kasten steege? Hi löis di noome lut foor…  Sin Elvira häi hi ål as dring foor 15 iir bräiwe üt liiwde schraawen. Hi löis di noome nuch iinjsen, wat aw e amsliik stöö, to huum di bräif wus än oosmed gåns diip döör…

Jü bröket kåt gloit ma gliinjene uugne, än hi miinjd bål, dåt jü en gåns lait smeeld, ouers ai fründlik… möör sün “nä wat säist nü?” föölen löke. Dideere noome aw di amsliik… gåns diip önj ham wust hi, dåt hi åcht jeewe schölj. Dideere noome heet hi ål sunt iirnge üt sin toochte sträägen, ouers nü wus hi wider deer…

Tu e seelwie tid önj New York, Lower Eastside, löpen da klimaönjlååge aw fule ture, deerma huum et tumanst önj e hüsinge üthüülje köö. Jü mechaanische kule foon e klimaönjlååge püsted ham önjtiinj. Hi schölj fniise. Jü wüset ma di rüüdje amsliik önj e höönj, wat for ham önjstöö, draid ha am, smeeld än sää: „Sündhäid!“ Di moon kiiked ha önj än wunerd ham, dåt hi frasche uurde hiird, än dåt önj New-York. Foon e stroote köö huum di ferkiir hiire. En krunkenwoin kjard ma grut gehööl forbai. Ninte am üt et waning tu kiiken. Ai önj New-York. Et kloopet iinj e döör, än e döör gäng sani ääm. En wüset made 40 köm rin, jü wus ai jüst luklik derouer, dåt deer ål sü maning mansche önj e boog wjarn, ouers dan drååwed hare löke jü wüsed ma di rüüdje amsliik: „Evira, dü ouerläist uk jüheer boog tu kuupen?“ sää jü ferwunert.